Paddenstoelentocht 2013.

Paddenstoelenwandeling: weten is eten

Op zaterdag 5 oktober hebben we gewandeld in het Faliebergbos. Nou ja, ‘gewandeld’ is wellicht een onjuist woord. De deelnemers - liefst 60 in getal - waren zó leergierig en enthousiast over al het eetbare dat zomaar voorhanden is in de natuur, dat we in drie uur tijd hooguit een kilometer of twee hebben afgelegd. Desalniettemin: een prima ochtend!
Om half tien in de ochtend verzamelen we bij het parkeerterrein van het Tonckenshuis. Onder de deelnemers zijn gelukkig ook kinderen aanwezig en hond Lana die aan alles snuffelt, behalve aan paddenstoelen. Het is schitterend weer en de stemming zit er dan ook goed in. Wolter Moorman stelt ons voor aan de heer Posthumus van het Drents Landschap en de heer Bernhard de Vries die, zo blijkt al snel, werkelijk alles van paddenstoelen weet. Namen in Latijn en Nederlands komen zonder enige aarzeling uit zijn mond. Het eerste dat Bernhard ons vertelt is gelijk verrassend en geruststellend: het plukken van paddenstoelen is op zich niet echt schadelijk voor de natuur. De eigenlijke schimmel, het mycelium, zit immers in de grond of op het halfvergane hout en de vruchten plukken wij, net zoals bij appels en peren, en dienen ons tot voedsel. In Nederland zijn zo’n 4000 soorten paddenstoelen. Daarvan zijn er zo’n duizend beschermd. Dus ook in de bossen rond Zuidwolde zijn er veel meer dan je zou denken, want soms staat onze groep wel een kwartier stil terwijl Bernhard de hem aangedragen paddenstoelen bekijkt, proeft en benoemt. We horen bekende namen, zoals vliegenzwam, eekhoorntjesbrood, stinkzwam, zwavelkopje, koraalzwam, kastanjeboleet en inktzwam. Verreweg de meeste soorten leven in een vochtig milieu van natuurlijk materiaal dat opgeruimd wordt bij temperaturen die niet te hoog zijn. Dat is dus in de herfst. Overigens, bij de eerste echte vorst is het met de paddenstoel gedaan. Het determineren is een vak apart, omdat soorten op elkaar kunnen lijken én omdat een jonge paddenstoel behoorlijk in uiterlijk kan verschillen met oudere soortgenoten. Zo kan de jonge groene knolamaniet gemakkelijk verward worden met de weidechampignon en ja … die eerstgenoemde is dus écht giftig. Niet dat je dat gelijk merkt, maar schijn bedriegt: na een paar dagen word je ernstig ziek aan een leverkwaal waaraan je zelfs meestal overlijdt! Er schijnt geen tegengif te zijn. Maar laat je daardoor niet afschrikken. Een weidechampignon heeft geen beurs (een ‘sok’ aan z’n voet) en is daardoor goed te onderscheiden van de groene knolamaniet. Maar (zeker) weten is wel van belang. Daarnaast vinden we nog talloze paddenstoelen die ons veel minder bekend in de oren klinken: witte tandzwam, kogelzwam, geweizwam, gele knolamaniet (die in tegenstelling tot zijn ‘broertje’ dus weer wel eetbaar is) en franjezwam. Sommige namen zijn heel toepasselijk en aannemelijk: de satansboleet - wat wil je met zo’n naam - is de enige boletensoort die niet eetbaar is. Maar dan heb je de heksenboleet, die er vanbinnen onsmakelijk paars-groen uitziet, die volgens kenners zelfs smaakvoller is dan eekhoorntjesbrood. En mocht u gecharmeerd zijn van alle verhalen rond de delicatesse van de ondergrondse truffels, dan moet ik u teleurstellen. In Limburg vinden we wel eetbare truffels, maar in Drenthe niet. Ook hond Lana heeft deze niet kunnen vinden.

Aan het begin van de middag is de excursie ten einde. We hebben maar liefst 70 soorten gevonden tijdens deze, gezellige en uiterst leerzame korte wandeling, die toch drie uur duurde! Met een groep, die zich daarvoor had opgegeven, sluiten we af met een workshop rond paddenstoelengerechten onder leiding van Carla den Brock in huize Waringin. Daar blijkt proefondervindelijk hoe verrukkelijk je kunt eten van bospaddenstoelen.

Maar onthoud … weten is eten!

Peter Kortekaas

Zie ook Food Walk

een groep van wel 60 personen op weg voor de paddenstoelentocht	Dette Boiten verzorgde de informatie over andere eetbare dingen die onderweg te verzamelen zijn. Pieter Posthumus (LD) kijkt toe
Een cameraploeg van RTL kwam opnames maken van de tocht; eten uit de natuur is een populair onderwerp	Bernard de Vries laat een paddenstoel op een takje zien. Links Ida van Dam die al jaren de gevonden soorten bijhoudt en doorgeeft.
Oesterzwammen zijn zeker eetbaar, maar je moet ze wel goed herkennen	30 deelnemers worden geïnstrueerd over de voorbereiding van de paddenstoelenmaaltijd
Mycena’s te klein om gegeten te kunnen worden.	Duivelsei; de oorsprong van de Grote stinkzwam. In deze fase nog eetbaar…….zegt men.
Zo heerlijk ziet een zelfgemaakte maaltijd van natuurlijke ingrediënten er uit! Foto: Dette Boiten	Een tafel met zelfverzamelde producten en boeken over eten uit de natuur Foto: Dette Boiten